Περί Νέου Πολυνομοσχεδίου για τη Παιδεία…

Πριν λίγες μέρες, παρουσιάστηκε από τον Υπουργό Παιδείας Αριστείδη Μπαλτά το νέο πολυνομοσχέδιο για τη Παιδεία. Για τη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - που αυτή τη στιγμή σκουπίζει ρευστό από Δημόσιους Φορείς (Δήμους, Περιφέρειες, Νοσοκομεία, Πανεπιστήμια) για να μπορέσει να ξεπληρώσει τους δανειστές μέχρι το τέλος του Μαϊου - και τη παράταξη της μέσα στο πανεπιστήμιο, την ΑΡ.ΕΝ., θεωρείται το μεγαλύτερο βήμα για τη «Κατεδάφιση του πανεπιστημίου της αγοράς» και την «Οικοδόμηση του πανεπιστημίου των αναγκών μας»! Ωστόσο, αν δει κανείς τι γράφει και κυρίως τι ΔΕΝ γράφει αυτό το πολυνομοσχέδιο, μάλλον θα καταλάβει πως η «Ελπίδα (δεν) έρχεται» και τόσο εύκολα.

Στο πολυνομοσχέδιο περιλαμβάνονται πτυχές όπως είναι η κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρύματος, η άρση του ορίου φοίτησης ν+2, η «επαναθέσπιση» του ασύλου και η επαναφορά των φοιτητών στα όργανα διοίκησης. Οι πτυχές αυτές αποτέλεσαν αίτημα του μαχητικού φοιτητικού κινήματος όλο το προηγούμενο διάστημα και βρίσκονται τώρα στις σελίδες του νομοσχεδίου όχι από τη «καλή θέληση του αριστερού Μπαλτά», αλλά επειδή οι σύλλογοι έδωσαν μάχες, αγωνίστηκαν, μάτωσαν κυριολεκτικά και μεταφορικά μπροστά στα ΜΑΤ που φυλούσαν τις κλειστές πόρτες του Φορτσάκη και του Μήτκα. Ωστόσο ακόμη και με τη κατάργηση αυτών των πτυχών και την αντικατάσταση τους με νέες διατάξεις, φαίνεται πως το δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο καθώς και η φοιτητική μας ταυτότητα μέσα σε αυτό κρέμεται από μια λεπτή γραμμή.

Για παράδειγμα, σε σχέση με το ζήτημα της διοίκησης του πανεπιστημίου, μπορεί μεν τα Συμβούλια Διοίκησης (που δεν αποτελούνταν μόνο από μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, αλλά και από manager εταιρειών που πήγαιναν να παίξουν το δικό τους χαρτί μέσα στις σχολές) να καταργούνται, αλλά πλέον μέσα από το νέο νόμο ολόκληρη η διαχείριση των λογαριασμών έρευνας και συνολικότερα ο πρώτος λόγος για τα οικονομικά του ιδρύματος περνάνε στον πρύτανη. Αυτολεξεί το νέο πολυνομοσχέδιο λέει «έχει την ευθύνη (σημ: ο πρύτανης) της κατάρτισης και αναμόρφωσης του ετήσιου τακτικού οικονομικού προϋπολογισμού, του τελικού οικονομικού απολογισμού του Ιδρύματος, καθώς και των αντίστοιχων του Προγράμματος Δημοσίων (ή μήπως «Δημοσίων») Επενδύσεων τους οποίους υποβάλλει προς έγκριση στη σύγκλητο». Εκτός από το γεγονός ότι τα χρήματα δε θα διαχειρίζονται συλλογικά και με δικαίωμα λόγου όλης της πανεπιστημιακής κοινότητας, αν σκεφτούμε το ρόλο που διατελούσαν όλα αυτά τα χρόνια – και θα συνεχίσουν να διατελούν – οι πρυτάνεις στην εκπαιδευτική αναδιάρθρωση(«…επιβλέπει την τήρηση των νόμων και του Εσωτερικού Κανονισμού Οργάνωσης και Λειτουργίας…», άλλωστε), μάλλον εκεί που θα περιμένουμε τα χρήματα να δοθούν για τις ανάγκες μας, θα τα βλέπουμε να γίνονται φακελάκια για μεγαλο-καθηγητές, ιδιώτες, ίσως και καμιά εταιρεία να φέρνει μπράβους έξω από κλειστές πρυτανείες. Σε επίπεδο Συγκλήτου, το πολυνομοσχέδιο αφήνει πολλά κενά και την εξουσιοδοτεί σε μεγάλο βαθμό να δρα σε σχέση με τις σχολές και τα τμήματα. Η πρόταση του πολυνομοσχεδίου στη δυνατότητα της Συγκλήτου για «διατύπωση γνώμης για την ίδρυση, κατάργηση και συγχώνευση και μετονομασία Σχολών ή Τμημάτων στο πλαίσιο των μεταβαλλόμενων κοινωνικών αναγκών και του επιστημονικού γίγνεσθαι», πως θα μπορούσε άραγε να μεταφραστεί, τη στιγμή που η κοινωνία κινείται στις λογικές «ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας»; Αλλά ακόμη και σε επίπεδο Τμήματος, που αναβαθμίζεται σε σχέση με τη Σχολή, οι αρμοδιότητες του σε σχέση με το πρόγραμμα σπουδών ή την εσωτερική αξιολόγηση του τμήματος, πολλά μπορεί να σημαίνουν ως προς ποιο είναι το «καλό» και το «κακό» πρόγραμμα σπουδών ή ως προς το αν το τμήμα λειτουργεί ή όχι «σωστά».

Το όριο φοίτησης ν+2 που αποτελούσε βασικό σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης για τα ιδρύματα, πλέον παύει να ισχύει. Όσοι παρακολούθησαν το τελευταίο διάστημα συνελεύσεις, συντονιστικές επιτροπές και όσοι συμμετείχαν στις αγωνιστικές δράσεις των συλλόγων τους, γνωρίζουν πως δόθηκε μάχη για την οριστική κατάργηση των διαγραφών. Αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που τώρα η νέα κυβέρνηση αποσύρει το συγκεκριμένο όριο φοίτησης. Αποσύρει ωστόσο όλο εκείνο το πλαίσιο που διασφαλίζει στους φοιτητές, ολοκληρωμένη φοίτηση με αξιοπρέπεια και πλήρεις φοιτητικές παροχές; «Φοιτητές που έχουν υπερβεί το διπλάσιο χρόνο της διάρκειας φοίτησης σύμφωνα με το ενδεικτικό πρόγραμμα σπουδών του οικείου Τμήματος δεν δικαιούνται παροχές σίτισης, στέγασης και διευκολύνσεων για τις μετακινήσεις τους, εκτός και εάν ορίζεται διαφορετικά στον Εσωτερικό Κανονισμό Οργάνωσης και Λειτουργίας του οικείου Α.Ε.Ι.» δηλώνει το υπουργείο στο νέο πολυνομοσχέδιο. Ο ίδιος ο Μπαλτάς, ένας υπουργός που το προηγούμενο καιρό «συμβούλευε» τους υποψηφίους και τις οικογένειες τους να δηλώσουν σχολές στο μηχανογραφικό με βάση το πόσο αντέχει η τσέπη γιατί «λεφτά δεν υπάρχουν», τώρα λέει πως «για όσους φοιτητές εργάζονται, με βάση τον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας κάθε ιδρύματος, μπορούν να οριστούν ευνοϊκές διατάξεις για όσους φοιτητές εργάζονται». Πόσες είναι όμως οι περιπτώσεις που ένας φοιτητής σήμερα μπορεί να αποδείξει πως εργάζεται; Τα ιδιαίτερα, η δουλειά στον επισιτισμό που δεν εγγυάται ασφάλιση, ακόμη και η μαύρη δουλειά σε τεχνικά γραφεία δεν αποδεικνύουν με κανένα τρόπο πόσοι και ποιοι εργάζονται εκεί. Εμείς θεωρούμε πως το δικαίωμα στη φοίτηση και στις φοιτητικές παροχές είναι απαραβίαστο. Οι φοιτητές κοστίζουν ελάχιστα στο δημόσιο και η δικαιολογία «λεφτά δεν υπάρχουν» (τη στιγμή που στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν πως απλά διατίθενται για τις ανάγκες του κεφαλαίου και των εκφραστών του) σβήνει όλο και περισσότερο από το χάρτη των αστικών επιχειρημάτων.

Σχετικά με το άσυλο, αυτό που τόσα χρόνια οι φοιτητές και οι σύλλογοι τους προασπίζονταν και με τόση μανία οι ΔΑΠίτες πολεμούσαν, επανακατοχυρώνεται/δεν επανακατοχυρώνεται στο πολυνομοσχέδιο. «Το ακαδημαϊκό άσυλο αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών, την ελεύθερη διακίνηση των ιδεών, την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει» γράφει μέσα αυτολεξεί. Ωραία δημιουργική ασάφεια, για να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί από το Υπουργείο Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη, όταν το φοιτητικό κίνημα θα βρίσκεται σε έξαρση και οι μαζικοί αγώνες θα λαμβάνουν χώρα μέσα στο πανεπιστήμιο. Μοιάζει να γίνεται υποκειμενικό ποιος προστατεύει τη ακαδημαϊκή ελευθερία και την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, το δικαίωμα στη γνώση και την εργασία. Οι φοιτητικοί σύλλογοι που αποφασίζουν καταλήψεις μέσα από γενικές συνελεύσεις για να παρθούν πίσω όλα τα νομοσχέδια και οι μεταρρυθμίσεις που διαλύουν τη δημόσια και δωρεάν παιδεία, ή τα υπουργεία, οι πρυτάνεις και οι συντηρητικές κυβερνήσεις τους με τους νόμους Διαμαντοπούλου υπονομεύουν στη πραγματικότητα τη κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και το «δικαίωμα στη γνώση»; Οι φοιτητές που επιδιώκουν το συντονισμό με το διοικητικό προσωπικό και τους εργολαβικούς, προκειμένου κανένας εργαζόμενος να μην απολυθεί και να δουλεύουν όλοι με αξιοπρεπείς μισθούς, ή οι εργολαβικές εταιρείες με τις βάρβαρες συνθήκες εργασίας τους υπονομεύουν την εργασία μέσα στο πανεπιστήμιο; Η συγκεκριμένη διάταξη, θα αποτελέσει ή όχι τυπική πρόφαση έτσι ώστε οι δυνάμεις της αστυνομίας να εισβάλλουν στο άσυλο και να καταστείλουν τους συλλογικούς μας αγώνες, όταν αυτοί θα πηγαίνουν κόντρα ενάντια στα σχέδια του Υπουργείου. Σημείωση: Την ίδια μέρα που ο Μπαλτάς μιλούσε για «άσυλο διακίνησης ιδεών», η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ έστειλε τα ΜΑΤ στη πρυτανεία του ΕΚΠΑ να καταστείλει τη κατάληψη που πραγματοποιούνταν εκεί πέρα από τον αναρχικό χώρο.

Η μεγάλη «δημοκρατική κατάκτηση», όπως διατυμπανίζει η ΑΡ.ΕΝ. σχετικά με το πολυνομοσχέδιο, είναι η εγκαθίδρυση ενός δημοκρατικού μοντέλου διοίκησης των ΑΕΙ και ΤΕΙ, αφού πλέον οι φοιτητές και οι εργαζόμενοι των ιδρυμάτων μπορούν με προνομιακούς όρους να συμμετέχουν στα όργανα διοίκησης. Είναι όμως η φοιτητική εκπροσώπηση στα όργανα διοίκησης (σύγκλητος, πρυτανικό συμβούλιο, γενική συνέλευση τμήματος) αυτό που πραγματικά χρειάζεται το φοιτητικό κίνημα για να διεκδικεί τις ανάγκες του; Η συμμετοχή ενός ή δύο φοιτητών που θα μιλούν για τα προβλήματα των φοιτητών – χωρίς τους ίδιους τους φοιτητές – μια στο τόσο σε διαδικασίες μαζί με τους καθηγητές και τους πρυτάνεις είναι αυτό που θα μπορεί να εξασφαλίζει πως τα δικαιώματα των φοιτητών θα επιβάλλονται χωρίς εκπτώσεις; Το δημοκρατικό πανεπιστήμιο, δεν είναι αυτό στο οποίο οι φοιτητές απλά θα μπορούν να συμμετέχουν στις πρυτανικές εκλογές και στα όργανα διοίκησης. Μάλλον αυτή η λογική εγκυμονεί το κίνδυνο ενσωμάτωσης του φοιτητικού κινήματος και εγκλωβισμού του ως συνένοχο σε ο, τι από ‘δω και πέρα θα διαδραματιστεί μέσα στις σχολές. Εμείς θεωρούμε πως το φοιτητικό κίνημα όλα αυτά τα χρόνια, μέσα από τους αγώνες και τις μάχες του, έχει αναπτύξει δικές του – πραγματικά – συμμετοχικές δομές όπως γενικές συνελεύσεις, συντονιστικές επιτροπές και συντονιστικά γενικών συνελεύσεων των συλλόγων που κινούνται σε αγωνιστική κατεύθυνση. Και με αυτές ακριβώς τις δομές θέλουμε οι φοιτητές και οι σύλλογοι να καθορίζουν τις εξελίξεις…

Ζητήματα όπως κύκλοι σπουδών, πιστωτικές μονάδες (στη βάση των ευρωπαϊκών προτύπων) ECTS, πτυχία και εργασιακή προοπτική μένουν στο μεταίχμιο. Ακόμη και η χρηματοδότηση, διαπερνάται από αντιφατικά στοιχεία σε σχέση με το Υπουργείο: Από τη μία το Υπουργείο – χωρίς να το λέει ρητά – «ξεκαθαρίζει» πως οικονομική πηγή για τα ιδρύματα θα είναι το Δημόσιο. Από την άλλη, ο Μπαλτάς σε κάθε τελευταία του δήλωση αναφέρει πως «Δεν υπάρχει ούτε ένα ευρώ», χλευάζοντας μάλιστα τους φοιτητές που διαμαρτυρήθηκαν στη τελευταία διαδικασία και λέγοντας του «Αν θέλετε πηγαίνετε εσείς με τις επαναστατικές σας πράξεις να βρείτε χρήματα»! Την ίδια στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ εξαγγέλειπως θέλει δημόσια χρηματοδότηση, αποδέχεται πλήρως όλες τις δεσμεύσεις τις ΕΕ και του ΔΝΤ που ζητάν όλο και περισσότερο χρήματα από τον κόσμο της εργασίας, στο όνομα ενός χρέους που ο λαός ποτέ δε δημιούργησε.

Φαίνεται ότι το νέο πολυνομοσχέδιο διακατέχεται από πολλές ασάφειες και κενά. Επειδή ωστόσο πρόκειται περί νομοσχεδίου και όχι περί απλής ανακοίνωσης ή σημειώματος, μάλλον αυτά που μοιάζουν «αδιευκρίνιστα» είναι στοχευμέναγραμμένα με αυτό το τρόπο. Αν το Υπουργείο ήθελε να κατοχυρώσει στη πραγματικότητα και στο βαθμό που μπορεί ορισμένες υλικές παροχές για τη φοιτητική καθημερινότητα, θα το έγραφε ρητά και δε θα έπαιζε σε λεπτές γραμμές που θα μπορούν – ανάλογα με τη περίσταση – να ερμηνευτούν κατά βούληση. 

Εμείς είμαστε η πολιτική εκείνη δύναμη που κόντρα σε λογικές συναίνεσης, υποταγής και αναμονής θα συνεχίσουμε να δίνουμε τη μάχη ενάντια σε ο, τι υπονομεύει το παρόν και το μέλλον μας! Είμαστε αυτοί που θα δίνουμε τη μάχη για να κινείται ο σύλλογος αγωνιστικά, να συνεδριάζει μέσα από γενικές συνελεύσεις για κάθε μικρό και μεγάλο ζήτημα που αφορά τα μέλη του συλλόγου και κάθε φοιτητής του να έχει λόγο στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων. Δε θα περιμένουμε κανένα Υπουργείο να μας καθησυχάσει με ξεροκόμματα. Θα μαζικοποιήσουμε ξανά τις γενικές μας συνελεύσεις, θα βγούμε ξανά στο δρόμο!

Η ελπίδα χτίζεται στις μάχες της νεολαίας!

ΥΓ: Ακούσαμε σε γενικές συνελεύσεις από μέλη της ΑΡ.ΕΝ. πως η κριτική στο πολυνομοσχέδιο δεν έχει βάση και πως δεν το έχουμε διαβάσει. Μάλλον ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει «διαβάσει» καλά τις ανάγκες του πανεπιστημίου και των φοιτητών του!